Tipik bir migren atağı belli evreler halinde seyreder. Her bir evre esnasında yaygınlıkla deneyimlenen ortak belirtiler şu şekildedir:

1. Ağrı Öncesi (Prodromal) Evre: Bu evre, migreni olan çocuk ve ergenlerin yaklaşık üçte ikisinde ataktan saatler ya da günler öncesinde başlayabilecek bazı belirtileri içerir. Bu evreye özgü öncül otonom, nörolojik ve psikolojik belirtiler genellikle huzursuzluk, aşırı sinirlilik, depresyon, öfori, mental yavaşlık, odaklanma güçlüğü, aşırı hareketlilik, iştahsızlık ya da aşırı iştah, ishal, kabızlık, yorgunluk, uyuma ihtiyacı, sık idrara çıkma, ensede sertleşme ve üşümedir. Bununla birlikte migren atağının habercisi olan ağrı öncesi evrede görülen belirtilerle ağrı tetikleyicileri sıkça karıştırılabilir. Örneğin; beyin zaten ağrı öncesi evreye girmiş ve ışığa aşırı duyarlı hale gelmişse kişi yanlışlıkla parlak ışıkların baş ağrısını tetiklediği kararını verebilir. Oysa migren atağını tetikleyen etmenler nedensel açıklamalara katkı sağlarken; ağrı öncesi döneme ait belirtiler, ağrının habercisi olma niteliği taşımaktadırlar.
2. Aura Evresi: Aura, çocuk ve ergenlik dönemi migreninde bireylerin %15-30’u arasında görülür, genellikle baş ağrısından önce 60 dakikadan daha az süreli olarak seyreder (yaygın olarak 5-20 dakika arasında). Genellikle görme bozuklukları, bulanık görme, güçlendirme spektrumları (zikzak çizgileri), scotomata (alan kusurları), siyah noktalar, sürekli değişen renklerde desenler, boyutsal bozulmalar ve metamorfopsi (düz çizgilerin kavisli göründüğü görsel bozulma) gibi belirtileri içerir. Diğer auralar arasında ise duyusal belirtiler (uyuşma veya karıncalanma), konuşma ve/ veya dil bozuklukları (afazi veya dizartri gibi), motor bozukluklar, dikkat kaybı, konfüzyon, amnezi, ajitasyon veya beyin sapı semptomları (vertigo, dizartri, kulak çınlaması, diplopi, hiperakuzi gibi) yer alır. Öte yandan aura belirtileri baş ağrısı olmadan ortaya çıkabilir, bunun yanında bu belirtiler atakların içinde ve arasında büyük ölçüde değişim gösterme eğilimindedir.
3. Ağrı Evresi: Migren baş ağrıları hem yetişkinlerde hem de pediatrik hastalarda daha sıktır ve çoğunlukla ergenlik döneminde başlar. Ancak ergenlerde ve yetişkinlerde migrenin bazı klinik özellikleri açısından farklar söz konusudur. Dahası bu klinik özellikler çocukluk ve ergenlik döneminde bile yaşa bağlı olarak farklılık gösterir. Örneğin; çocuklarda çoğunlukla çift taraflı görülen migren ağrıları, ergenlikten itibaren ve yetişkinliğe doğru tek taraflı olmaya doğru bir eğilim gösterir. Migrene özgü zonklayıcı ataklar çocukluk döneminde daha kısa süreli (genellikle 2 saatin altında) ve temporal veya frontal bölgede meydana gelme eğilimindeyken, yaşla birlikte başın farklı bölgelerinde ağrıların görülme durumları artmaktadır. Dahası bu ağrıların şiddeti de ataklar içinde ya da arasında değişim gösterebilmektedir. Ataklar çoğunlukla dakikalar içinde başlayarak gitgide artar, orta veya ağır şiddette seyreder ve fiziksel etkinlikle daha da artma eğilimindedir Bununla beraber ergenlerde ağrı, sıklıkla sabah saatlerinde görülürken; daha küçük çocuklarda günün ilerleyen saatlerinde başlar. Ağrı ile birlikte iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal, halsizlik, fotofobi, fonofobi, kokuya artmış duyarlılık, kan basıncında düşme ya da yükselme ve bayılma gibi belirtiler görülebilir. Çocuklar ve ergenler ağrı atakları esnasında genellikle sessiz, karanlık bir yerde olmak isterler ve uyku ile birlikte ağrıda belirgin azalma olur.
4. Ağrı Sonrası (Postprodromal) Evre: Ağrının sonlanma dönemi olarak tanımlanan bu evrede; susuzluk, yorgunluk, tedirginlik, uyku hali, enerji ve iştah artışı gibi belirtiler görülebilir. Ancak ağrı sonrasına görülen bu belirtiler çocuk ve ergenlerin büyük çoğunluğunda 12 saat içinde ortadan kalkma eğilimindedir.

Kaynaklar:

Karsan, N., Prabhakar, P., & Goadsby, P.J. (2016). Characterising the premonitory stage of migraine in children: A clinic-based study of 100 patients in a specialist headache service. Journal of Headache and Pain, 17(1), 94.

Karsan, N., Bose, P., & Goadsby, P.J. (2018). The migraine premonitory phase. Continuum Minneap Minn, 24(4), 996–1008.

Lewis, D.W. (2004). Toward the definition of childhood migraine. Current Opinion Pediatrics, 16(6), 628-636.

Mamouri, O., Cuvellier, J.C., Duhamel, A., Vallée, L.  & Tich, T.S.N. (2018). Postdrome symptoms in pediatric migraine: A questionnaire retrospective study by phone in 100 patients. Cephalalgia: An International Journal of Headache, 38(5), 943–948.

Youssef, P.E., & Mack, K.J. (2020). Episodic and chronic migraine in children. Developmental Medicine & Child Neurology, 62(1), 34-41.

Winarno, A.N.S. (2019). Migraine headache in children: recent diagnosis and treatment. Jurnal Kedokteran dan Kesehatan Indonesia, 10(2), 185-196.