İnsan hayatına, anne-babasından (iyi ya da kötü) miras kalan genler ve onlardan üretilen proteinler şekil verir. Bu proteinler genlerdeki kodlardan ihtiyaca göre üretilir ve kullanıldıkça yenilenir. İşte bu mirasın henüz açılmamış kodları uygun bir ortam oluştuğunda açılır ve size kendisini gösterir. Örneğin: Migren şeklinde verilen kırkı aşkın odaktan üretilmiş karmaşık bir gen paketinden önce “ağrı” ile ilgili proteinler üretilebilir. Bu proteinler, kişinin zaman zaman yaşadığı, öncesinde açıklayamadığı garip huzursuzluğun olduğu, esnediği, iştahının her zamankinden farklı olduğu saatleri takiben çoğunlukla tek taraflı, müdahale etmezse neredeyse tüm gün süren, şiddetli zonklayıcı ağrılar yaşamasına neden olabilir.

Yine bu ağrılar sırasında üretilen başka proteinler aracılığı ile kişi bazen mide bulantısı hisseder ve bazen de kusar. Etraftaki kokulara, ışığa, seslere ve hareket eden objelere herkesten daha hassas olur. Ve yine bu ağrı sırasında hareket etmek durumu kötüleştirdiği için tercihen karanlık bir odada konuşmadan, yemeden-içmeden bekler, ağrının geçip yeniden iyi hissedeceği bir âna geri dönmeyi. Bu kişi, ağrı geçtikten sonra, üzerinden dozer geçmiş gibi yorgun hisseder kendini ve uyumak ister bir süre, “fabrika ayarlarına dönünceye dek”.

Bu kişi ağrı öncesinde ve ağrı sırasında oldukça kırılgandır, zihni her zamanki berraklığını kaybetmiştir ve bazen de tuhaf görme sorunları, bedenine ait anlamsız uyuşma ve güç kaybı kafasını karıştırır, “Ne oluyor?” diye. Benzer sorunlar yaşayan arkadaşlarıyla konuştuğunda, onların da kendisi gibi ataklarda sıkıntı yaşadıklarını, buna karşın ataklar geçtikten sonra herkes gibi gayet normal olduklarını fark eder. Ancak bu kişiler, herkesten daha kırılgan, detaycı, alerjik, mide-barsak sorunu yaşayan, biraz romatizmal sorunu, biraz da uyku sorunu olan bireylerdir. 

Migren, tüm bunların ve size anlatacağım diğer sorunların toplamıdır. Ailesinden miras kalan çeyiz sandığındaki hangi tohumun ne zaman ve ne ölçüde yeşereceğine bağlı olarak, herkes kendi hikâyesini yazar. Size bu yazılar dizisinde, tanık olduğum hikâyelerden oluşan izlenimlerimi bilimsel dayanaklarla paylaşacağım. Toplumdaki her 5 kadından ve her 10 erkekten birini etkileyen, bilinen en karmaşık hastalıklardan birine rasyonel bakış açısıyla yaklaşmanıza, farkındalığınızın artmasına mütevazı bir katkım olursa ne mutlu bana… Sonuçta, kimsenin elinde sihirli bir değnek yok; ancak sorunları bir bütün olarak kavramak, uzun vadeli çözümler üretmek ve empati yapabilmek başlangıç için makul hedefler diye düşünüyorum. Bu sitedeki yazılar dizisi, migrenin daha iyi anlaşılmasına ve migren hastalarının yaşam kalitesinin artmasına hizmet ederse, amacını gerçekleştirmiş olacaktır benim nezdimde.

Kaynaklar: Özge, A. Genetik Havuzdan Çeyiz Sandığına Migren. İstanbul; A7 Kitap Yayıncılık, 2018.