YAZAR ETİKETİ: AYNUR ÖZGE, OZAN KAYAR

Baş ağrısının görünümü ve seyri yetişkinler ve pediatrik gruptaki bireyler arasında birçok etmene göre farklılık gösterebilir. Bu etmenler arasında cinsiyet, yaş, ağrının genetik kökeninin olup olmadığı, eşlikçileri, tetikleyicileri ve bireyin geçmişte tedavi alıp almadığı gibi etmenler sayılabilir.  Özellikle çocukluk ve ergenlik, aktif bir beyin gelişimi ve miyelinasyon dönemi olarak kabul edildiğinden özellikle ağrı sıklığının, süresinin, şiddetinin, lokalizasyonun (yerleşiminin) ve baş ağrısıyla ilişkili eşlikçi belirtilerin farklılaşmasının bu dönemlerde daha belirgin olduğu ifade edilmektedir.

Gelişmekte olan sistemlerin yüksek plastisitesi nedeni ile çocuklarda aynı orandaki doku hasarı erişkinlere kıyasla daha güçlü bir ağrıya neden olur. Bir başka ifadeyle nosiseptif plastisite nedeniyle beyinde var olan doku hasarına çocuklar ve yetişkinler farklı cevaplar verirler. Bunun yanında çocuk büyüdükçe daha geniş yelpazede ağrı deneyimi yaşamaya başlar. Çocukluktan ergenliğe geçişte fizyolojik olgunlaşmaya paralel olarak gerçekleşen maturasyon ölçüsünde ergen migreni erişkin migrenine benzer klinik tabloya kavuşmaktadır. Ergenliğe geçiş sürecinde beyindeki kontrol mekanizmaları da maturasyonlarını tamamlamakta ve hastalık sürecinin nasıl gerçekleşeceği bu oranda belirlenmektedir. Keza bu süreçte artan aşırı duyarlık, artmış agresyon ve öğrenilmiş çaresizlik duygusu gibi psikolojik faktörlerinde etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu dönemde, özellikle kızlarda, ağrı lokalizasyonu artan yaşla birlikte iki taraflıdan tek taraflı olmaya eğilim göstermekte, ağrı şiddeti ve zonklayıcı olma özelliği artmakta, süresi uzamakta, fiziksel aktivite ile belirginleşme azalmakta, eşlikçi belirtilerin oranı ve auralı migren oranı üçüncü ve beşinci seviyelere kadar artmaktadır. Genel kabul, kızların menarj süreçlerinin migren karakteristiklerini etkilediği yönünde olup bu durumun, östrojenin kızlarda sinir sistemi üzerindeki etkilerinden kaynakladığı düşünülmektedir. Bu değişikliklerin iyi bilinmesi ve doğru sağaltım stratejilerinin uygulanması sık rekürrensin önemli bir sorun olduğu kronik migren olgularının azaltılması, ilaç kötü kullanımının önlenmesi ve dolayısı ile migrene bağlı toplumsal yükün azaltılması açısından son derece önemlidir.

Kaynaklar:

Buzzi MG, Cologno D, Formisano R: Migraine disease: evolution and progression. J Headache Pain 2005; 6(4): 304-306.

Camarda R, Monastero R, Santangelo G, Raimondo D, Puma D, Pipia C et al: Migraine Headaches in Adolescents: A Five-Year FollowUp Study. Headache 2002; 42: 1000-1005.

Ebinger F, Kruse M, Just U, Rating D: Cardiorespiratory regulation in migraine. Results in children and adolescents and review of the literature. Cephalalgia 2006; 26(3): 295-309

Fearon, P., & Hotopf, M. (2001). Relation between headache in childhood and physical and psychiatric symptoms in adulthood: National birth cohort study. BMJ, 322(7295), 1145.

Forsyth R, Farrell K: Headache in childhood. Pediatrics in Review 1999; 20(2): 39-45.

Galal, S.B., & Abo-Elkheir, O.I. (2017). Secondary analysis on self-reported headaches among male and female school adolescents. International Journal of Contemporary Pediatrics, 4(6), 1914.

Goadsby PJ: Migraine pathophysiology. In: Winner P, Rothner AD (eds). Headache in Children and Adolescents. BC Decker Inc, London, 2001; 47-59.

Guidetti, V., & Faedda, N. (2017). From 0° to 18°: How headache changes over time. Neurological Sciences, 38(1), 103–106.

Kelman L: Pain characteristics of the acute migraine attack. Headache 2006a; 46(6): 942-953.

Kienbacher C, Wober C, Zesch H, Hafferl-Gattermayer A, Posch M, Karwautz A, Zormann A, Berger G, Zebenholzer K, Konrad A, Wober-Bingol C: Clinical features, classification and prognosis of migraine and tension-type headache in children and adolescents: a long-term follow-up study. Cephalalgia 2006; 26(7): 820-830

Laurell, K., Larsson, B., & Eeg-Olofsson, O. (2005). Headache in schoolchildren: Association with other pain, family history and psychosocial factors. The Journal of Pain, 119(1-3), 150–158.

Maneyapanda SB, Venkatasubramanian A: Relationship between significant perinatal events and migraine severity. Pediatrics 2005; 116(4): e555-558.

Scharfman, H.E., & MacLusky, N.J. (2008). Estrogen-growth factor interactions and their contributions to neurological disorders. Headache: The Journal of Head and Face Pain, 48(2), 77-89.

Wober-Bingol C, Wober C, Karwautz A, Auterith A, Serim M, Zebenholzer K, Aydinkoc K, Kienbacher C, Wanner C, Wessely P: Clinical features of migraine: a cross-sectional study in patients aged three to sixty-nine. Cephalalgia. 2004; 24(1): 12-17

Wöber-Bingöl, C. (2013). Epidemiology of migraine and headache in children and adolescents. Current Pain and Headache Reports, 17(6), 341.

Youssef, P.E., & Mack, K.J. (2020). Episodic and chronic migraine in children. Developmental Medicine & Child Neurology, 62(1), 34-41.