Son 30 yılda çocukluk çağı başağrılarında gözlenen çarpıcı artış konuya olan ilgiyi artırmış ve gerek hekimlerin gerek ailelerin bilgilendirilmesi ile etkin tedavi stratejilerinin geliştirilmesini gerekli kılmıştır. Dünya genelinde gözlenen bu artışta rolü olabilecek etmenlere göz atacak olursak bunlar arasında;

*Geniş aile yapısından çekirdek aileye geçişle birlikte aile içi rollerin ve stres kaynaklarının farklılaşması,

*Aile bireyleri arasındaki paylaşımın azalması,

*Çocuk ve ergenlerin yaşam biçimlerinin ve beslenme düzenlerinin değişmesi,

*Çocuk ve ergenlerde akademik stres kaynaklarının artması, bunun yanında artan bilgisayar kötüye kullanımı ve bunun sonucunda gün boyu hareketsiz kalma sürelerinin artması gibi nedenler sayılabilir.

Başağrısı, kafada bir organ hasarı olmaksızın veya bununla ilişkili olarak ortaya çıkabilen, kafa ve ilişkili çevre yapılarında hissedilen bir ağrı biçimi olarak tanımlanır. Ergen kızlar başta olmak üzere çocukların büyük kısmı başağrılarından sık sık yakınırlar. Bu ağrılar erken çocukluk döneminde başlayabilir ve ne kadar erken yaşta başlarsa gidişat o kadar kötüdür. Dahası tekrarlayan başağrısı olan çocukların büyük kısmı erişkin olduklarında kronik başağrısı gelişimi için yüksek bir risk altındadırlar. Yapılan bir çalışmada çocukluk çağında farklı türde başağrısı tanısı alan kişilerde ergenlik döneminde baş ağrısı olasılığının 2.22 kat, çeşitli fiziksel semptomlara sahip olma olasılığının 1.62 kat ve herhangi bir psikiyatrik bozukluğun eşlik etme durumunun da 1.41 kat daha fazla olduğu bildirilmiştir.

Üstelik başağrılı çocukların büyük kısmı ölçeklerle tespit edilecek düzeyde anlamlı yaşam kalitesi düşmesi ile de karşı karşıyadırlar. Çocuklarda-ergenlerde baş ağrısı diğer kronik hastalıklar ile kıyaslandığında gerek okul performansı gerekse duygusal durum olumsuz yönde etkilenmektedir. Başağrıları okul çağı çocuklarında %26.5 gibi bir oranla en sık bildirilen okula gitmeme nedenidir. Ayrıca kliniklere başvurmayan başağrıları olan çocuk ve ergenlerde depresyon, somatizasyon, anksiyete gibi eşlikçi bulgular, hastaneye başağrısı nedeni ile başvuran çocuk ve ergenlerden daha sıktır. Bununla birlikte bu çocukların baş ağrısı nedeniyle haftanın bazı günlerini yatakta geçirdikleri, ağrılarının günlük aktivitelerini kısıtladığı, okulda yapılan aktivitelerde performanslarının düştüğü, anne-baba ve akranlarla ilişkileri olumsuz etkilediği, uzun dönemde ise kariyerlerinin olumsuz etkilendiği ve ağrı ataklarının aile hayatlarında önemli aksaklıklara yol açtığı bildirilmektedir.

Öte yandan migren ataklarının sık olarak stres ve diğer psikolojik nedenlere bağlı olarak tetiklendiği doğru olsa da migren özünde psikolojik diye tanımlanan bir ağrı türü değildir, tam tersi temele inilecek olunursa daha çok genetik ve biyolojik kökenin varlığı görülecektir. Bunun yanında bir baş ağrısı türüne psikojenik demeden önce 287 neden dışlanmalıdır. Ruhsal bozukluklara neden olan baş ağrılarının ve baş ağrılarına neden olan ruhsal bozuklukların veya her iki durumun ortak bir nedeni olabilmektedir.

Kaynaklar:

Akyol A, Kiylioglu N, Aydin I, et al. Epidemiology and clinical characteristics of migraine among school children in the Menderes region. Cephalalgia. 2007;27(7):781-787. doi:10.1111/j.1468-2982.2007.01343.x

Anttila P. Tension-type headache in childhood and adolescence. Lancet Neurol. 2006;5(3):268-274. doi:10.1016/S1474-4422(06)70376-3

Bille B. A 40-year follow-up of school children with migraine. Cephalalgia. 1997;17(4):488-487. doi:10.1046/j.1468-2982.1997.1704488.x

Fearon, P., & Hotopf, M. (2001). Relation between headache in childhood and physical and psychiatric symptoms in adulthood: National birth cohort study. BMJ, 322(7295), 1145.

Hernandez-Latorre MA, Roig M. Natural history of migraine in childhood. Cephalalgia. 2000;20(6):573-579. doi:10.1046/j.1468-2982.2000.00083.x

Kröner-Herwig, B., Heinrich, M., & Morris, L., (2007). Headache in German children and adolescents: A population-based epidemiological study. Cephalalgia: An International Journal of Headache, 27(6), 519-527.

Lake, A.E., Rains, J.C., Penzien, D.B., & Lipchik, G.L. (2005). Headache and psychiatric comorbidity historical context, clinical ımplications, and research relevance. Headache: The Journal of Head and Face Pain, 45(5), 493-506.

Powers SW, Patton SR, Hommel KA, Hershey AD. Quality of life in childhood migraines: clinical impact and comparison to other chronic illnesses. Pediatrics. 2003;112(1 Pt 1):e1-e5. doi:10.1542/peds.112.1.e1

Oksanen A, Metsähonkala L, Anttila P, et al. Leisure activities in adolescents with headache. Acta Paediatr. 2005;94(5):609-615. doi:10.1111/j.1651-2227.2005.tb01947.x

Unalp A, Dirik E, Kurul S. Prevalence and characteristics of recurrent headaches in Turkish adolescents. Pediatr Neurol. 2006;34(2):110-115. doi:10.1016/j.pediatrneurol.2005.08.001

Sasmaz T, Bugdayci R, Ozge A, Karakelle A, Kurt O, Kaleagasi H. Are parents aware of their schoolchildren’s headaches? Eur J Public Health. 2004 Dec;14(4):366-8.

Winarno, A.N.S. (2019). Migraine headache in children: recent diagnosis and treatment. Jurnal Kedokteran dan Kesehatan Indonesia, 10(2), 185-196.